Zaman Damgası Nedir? Dijital Dünyada Güvenilir Kanıtın Anahtarı

Dijital dünyada her şey hızla değişiyor; belgeler, sözleşmeler, veriler artık fiziksel değil elektronik ortamda tutuluyor. Peki bir dosyanın gerçekten belirli bir tarihte var olduğunu nasıl kanıtlarız? İşte bu noktada zaman damgası devreye giriyor.

Zaman Damgası Nedir?

Zaman damgası, bir elektronik verinin (dosya, e-posta, sözleşme vb.) belirli bir tarihte mevcut olduğunu kanıtlayan elektronik sertifikadır. Teknik olarak, verinin hash değeri alınır ve bu değer, yetkilendirilmiş bir otorite (TSA – Time Stamping Authority) tarafından imzalanır.

Böylece:

• Belgenin değiştirilmediği,

• O tarihte gerçekten var olduğu,

• Hukuken geçerli biçimde ispatlanabilir.

  
  

Hash ve Zaman Damgası İlişkisi

• Hash: Bir verinin parmak izi gibidir. Aynı veriye her zaman aynı hash çıkar, bir harf bile değişirse hash tamamen değişir.

• Zaman Damgası: Hash’i alır, üzerine tarih ve saat bilgisi koyar, güvenilir otorite tarafından imzalar.

  
  

Yani hash verinin değişmediğini gösterir, zaman damgası ise bunun ne zaman var olduğunu ispat eder.

Zaman Damgası Nerede Saklanır?

Zaman damgası, ilgili dosyanın kendisine eklenebilir ya da ayrı bir sertifika dosyası (.tsr) olarak saklanır.

• Değiştirilemez: Çünkü dijital imza içerir.

• Doğrulanabilir: İlgili zaman damgası otoritesinin (TSA) sertifikasıyla doğrulama yapılır.

  
  

TÜBİTAK Zaman Damgası ve Hukuki Geçerlilik

Türkiye’de 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında yetkilendirilmiş tek zaman damgası otoritesi TÜBİTAK-BİLGEM KamuSM’dir.

• TÜBİTAK Zaman Damgası Kullanılırsa: Hukuken geçerlidir. Mahkemelerde, resmi kurumlarda kanıt olarak sunulabilir.

• TÜBİTAK Olmadan Oluşturulan Zaman Damgası: Teknik olarak çalışır, ancak hukuki geçerliliği yoktur. Şirket içi takip için kullanılabilir ama resmi delil sayılamaz.

Karşılaştırma Tablosu

Özellik	Teknik Zaman Damgası (Kendi Sisteminiz)	TÜBİTAK Zaman Damgası (KamuSM)
Amaç	Dosyanın tarih bilgisini teknik olarak tutmak	Hukuken geçerli zaman kanıtı sağlamak
Geçerlilik	Şirket içi / teknik kayıt	Resmi kurum ve mahkemelerde delil
Otorite	İç sistem / özel yazılım	TÜBİTAK-BİLGEM KamuSM
İspat Gücü	Kısıtlı, resmi geçerliliği yok	Yasal olarak tam geçerlilik
Kullanım Alanı	İç loglama, teknik takip	Sözleşmeler, resmi evrak, dava süreçleri

Sonuç

Zaman damgası, dijital dünyada güvenilir bir kronolojik kanıt sağlar. Sadece BT süreçlerinde değil; hukuk, finans, insan kaynakları, Ar-Ge ve üretim dahil tüm iş birimlerinde kritik bir güvenlik aracıdır.

Zaman damgası, dijital dünyada “ben bu dosyaya şu tarihte sahiptim” demenin en güçlü yoludur.

• Teknik olarak kendi zaman damganızı üretebilirsiniz, ancak bu sadece şirket içi kayıt anlamına gelir.

• Hukuken bağlayıcı bir delil isteniyorsa, TÜBİTAK/KamuSM zaman damgası kullanmak zorunludur.

Kurumlarda zaman damgası kullanımı, sadece yasal uyumluluk için değil; güvenilirlik, şeffaflık ve stratejik itibar için de güçlü bir adımdır.